สำนักศิลปะฯ มรภ.สงขลา จัดโครงการปริวรรตและศึกษาวิเคราะห์เอกสารโบราณประเภทหนังสือบุด “คัมภีร์ใบลาน” เทียบเชิญผู้ทรงคุณวุฒิร่วมค้นคว้าภูมิปัญญาพื้นบ้านภาคใต้ พร้อมทำนุบำรุงอนุรักษ์สู่ชนรุ่นหลัง
เมื่อวันที่ 12-13 มิถุนายน 2566 สำนักศิลปะและวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยราชภัฏสงขลา (มรภ.สงขลา) จัดโครงการปริวรรตและศึกษาวิเคราะห์เอกสารโบราณประเภทหนังสือบุด “คัมภีร์ใบลาน” ณ หอประชุมเฉลิมพระเกียรติฯ มรภ.สงขลา โดยมี รศ.ดร.ทัศนา ศิริโชติ อธิการบดี มรภ.สงขลา เป็นประธานในพิธีเปิด วัตถุประสงค์เพื่อให้เอกสารคัมภีร์โบราณประเภทหนังสือบุดได้ดำรงอยู่ในประเทศไทย ทำให้ประชาชน นักเรียน นักศึกษา ชุมชน มีความเข้าใจในคัมภีร์โบราณ และได้มีข้อมูลในการศึกษาค้นคว้า คนรุ่นหลังได้อนุรักษ์และเล็งเห็นถึงความสำคัญในเรื่องดังกล่าว โดยได้เชิญผู้ทรงคุณวุฒิมาร่วมค้นคว้าภูมิปัญญาพื้นบ้านภาคใต้ พร้อมทั้งถ่ายทอดความรู้ให้แก่ผู้ที่สนใจ
รศ.ดร.ทัศนา ศิริโชติ อธิการบดี มรภ.สงขลา กล่าวว่า คัมภีร์ใบลานเป็นเอกสารโบราณที่บันทึกเนื้อหาทางพระพุทธศาสนา ตำราเวชศาสตร์ หรือตำราโหราศาสตร์ ซึ่งคัมภีร์ใบลานจัดเป็นเอกสารที่มีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการศึกษาของชาติ ด้วยอายุของคัมภีร์ใบลานที่มีความเก่าแก่ หากเก็บรักษาไม่ถูกต้องตามหลักวิชาการ ก็จะทำให้คัมภีร์ใบลานเหล่านั้นเสื่อมสภาพหรือสูญหายไป ปัจจุบันในการปริวรรตหนังสือบุดมีน้อยมาก และยังประสบปัญหาด้านการเก็บรักษาซึ่งมีการชำรุดเสียหาย หนังสือบุดจะมีการบันทึกเรื่องราวต่างๆ เช่นตำรายา พงศาวดาร วรรณกรรม พุทธศาสนา คาถา ภูมิปัญญา วิถีชีวิต วิถีชุมชน ความศรัทธา ความเชื่อของคนในท้องถิ่น ซึ่งเอกสารเหล่านั้นยังไม่ได้รับการเอาใจใส่ดูแลมากเท่าที่ควร จึงนำมาสู่การจัดทำโครงการในครั้งนี้
ด้าน ผศ.ดร.บรรจง ทองสร้าง ผู้อำนวยการสำนักศิลปะและวัฒนธรรม มรภ.สงขลา กล่าวว่า ในภาคใต้มีการค้นพบคัมภีร์โบราณประเภทหนังสือบุด รวมทั้งจารึกหลักธรรมที่มีอายุเก่าแก่ระยะเวลาใกล้เคียงกับภาคกลางซึ่งมากกว่า 1,000 ปี คัมภีร์ใบลานจัดเป็นเอกสารที่มีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการศึกษาของชาติ แต่ในปัจจุบันได้กระจัดกระจายอยู่ทั่วทุกภูมิภาคของประเทศไทย ส่วนใหญ่มีอายุมากกว่า 100 ปีขึ้นไป ถึงแม้จะมีอายุน้อยกว่าเอกสารโบราณประเภทจารึกก็ตาม แต่เนื่องจากอายุของคัมภีร์ใบลานนี้มีความเก่าแก่ หากเก็บรักษาไม่ถูกต้องตามหลักวิชาการ ก็จะทำให้คัมภีร์ใบลานเหล่านี้เสื่อมสภาพหรือสูญหายไป ที่สำคัญ เอกสารโบราณประเภทคัมภีร์ใบลานและหนังสือบุดมักถูกทำลายด้วยฝีมือมนุษย์
คัมภีร์ใบลานที่มีตามวัดต่าง ๆ มีจำนวนมาก แต่ ยังไม่สามารถทำการถ่ายไมโครฟิล์มได้อย่างชัดเจน ทำให้ข้อมูลชั้นต้นขาดความสมบูรณ์ ส่งผลให้ผลงานที่ออกมาขาดความสมบูรณ์ไปด้วย อีกทั้งมีการสูญหายและไม่ได้จัดเก็บไว้อย่างเป็นระบบ เอกสารใบลานเป็นหลักฐานทางวิชาการชั้นต้นที่มีความสำคัญทางวิชาการเป็นอย่างเอกสารเหล่านี้สามารถสะท้อนให้เห็นถึงภูมิปัญญา วิถีชีวิต วิถีชุมชน ความศรัทธา ความเชื่อของคนในท้องถิ่น ซึ่งเอกสารเหล่านั้นยังไม่ได้รับการเอาใจใส่ดูแลมากเท่าที่ควร สิ่งเหล่านี้จึงเป็นภาวะที่น่าเป็นห่วงอย่างยิ่ง เพราะบรรดาความรู้ ความคิดต่าง ๆ ที่ปรากฏในเอกสารเหล่านี้จะไม่ได้รับการสืบทอดอย่างต่อเนื่อง สำนักศิลปะและวัฒนธรรมจึงได้จัดทำโครงการนี้ขึ้นเพื่อปริวรรตเอกสารโบราณจากภาษาไทยถิ่นใต้เป็นภาษาไทยปัจจุบัน ศึกษาองค์ความรู้ที่ปรากฏในเอกสารโบราณประเภทหนังสือบุด และรวบรวมข้อมูลภูมิปัญญาพื้นบ้านจากเอกสารโบราณภาคใต้ เพื่อให้สามารถเป็นแหล่งอ้างอิงทางวิชาการได้
